Rozwód – najważniejsze informacje

Oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci. Te słowa rocznie w Polsce wypowiada blisko 200 tysięcy par. Statystyki są jednak bezlitosne. Średnio 30 procent zawieranych w Polsce małżeństw kończy się rozwodem, a chyba nie ma rodziny, w której nie ma rozwodników. Co to jest rozwód? Gdzie złożyć pozew rozwodowy? Jaka jest różnica między rozwodem…

Oraz że cię nie opuszczę aż do śmierci. Te słowa rocznie w Polsce wypowiada blisko 200 tysięcy par. Statystyki są jednak bezlitosne. Średnio 30 procent zawieranych w Polsce małżeństw kończy się rozwodem, a chyba nie ma rodziny, w której nie ma rozwodników. Co to jest rozwód? Gdzie złożyć pozew rozwodowy? Jaka jest różnica między rozwodem a separacją? Kto bierze dzieci po rozwodzie? Odpowiadamy. 

 

Dla większości z nas małżeństwo kojarzy się wyłącznie z wielkim i emocjonalnym zaangażowaniem dwójki osób, które decydowały się wspólnie dzielić smutki i radości życia. Zawarcie małżeństwa to również daleko idące skutki prawne. Można nawet wysnuć porównania ślubu do umowy, a coraz częściej dorośli ludzie tak właśnie to traktują. Niezależnie od tego, czy do małżeństwa podchodzimy tradycyjnie, czy nowocześnie, małżeństwo, niczym umowa, może ulec rozwiązaniu.

Co to jest rozwód?

Rozwód to prawne zakończenie ważnego związku małżeńskiego na drodze sądowej. Obok śmierci jednego z małżonków oraz unieważnienia małżeństwa jest jednym z trzech sposobów rozwiązania małżeństwa. Prawną definicję rozwodu możemy znaleźć w treści art. 56 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód.

Rozwód to nic innego jak zakończenie małżeństwa przez sąd na skutek zupełnego i trwałego rozkładu pożycia.

Rozwód a separacja – jaka jest różnica?

Rozwód często bywa mylony z separacją, również przez początkujących prawników. Wszystko przez to, że definicja tych dwóch pojęć różni się tylko i wyłącznie jednym słowem, które jednak robi ogromną różnicę. Separacja polega na zupełnym rozkładzie pożycia małżeńskiego. Sąd orzeka separację, gdy rozpad pożycia nie jest trwały, a zatem istnieje szansa na powrót do wspólnego życia. Z tego powodu często separacja poprzedza faktyczny rozwód, a sądy widzą w tym szansę na danie parze dodatkowego czasu na przemyślenie swojej decyzji o rozstaniu. Nie jest to jednak rozwiązanie małżeństwa, pomimo tego, że wywołuje podobne skutki. Ponieważ separacja nie kończy małżeństwa, małżonkowie nie mogą wejść w ponowny związek małżeński.

Rozwód a unieważnienie małżeństwa – jaka jest różnica?

Rozwód to zakończenie małżeństwa, które zostało prawidłowo zawarte. Unieważnienie małżeństwa polega na stwierdzeniu przez sąd, że małżeństwo zostało zawarte wadliwie. W przeciwieństwie do rozwodu, unieważnienie małżeństwa następuje z powodów, które istniały już w chwili jego zawierania. Katalog przesłanek do unieważnienia małżeństwa jest zamknięty i ściśle określony w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym.

Inną różnicą między rozwodem a unieważnieniem małżeństwa, jest ustanie stosunku powinowactwa. Co to oznacza? Po rozwodzie teściowa wciąż pozostaje teściową.

Jakie są przesłanki orzeczenia rozwodu? Czy mogę nie zgodzić się na rozwód?

Rozwód to trwały i zupełny rozkład pożycia małżeńskiego. To właśnie te przesłanki są badane przez sąd w toku postępowania rozwodowego. To tylko złudnie niewielka ilość. Trwały i zupełny to bardzo nieostre pojęcia i można je interpretować na wiele różnych sposobów. Właśnie dlatego orzecznictwo oraz doktryna wypracowały pewne sposoby interpretacji tych pojęć. Zupełny rozkład pożycia polega na zerwaniu wszystkich więzi, jakie łączą małżonków. Za więzi te uznaje się:

  • więź uczuciową;
  • więź fizyczną;
  • więź gospodarczą.

Trwały rozkład pożycia małżeńskiego jest najczęściej oceniany na podstawie doświadczenia życiowego. Następuje wtedy, kiedy zgodnie z szeroko pojętym doświadczeniem życiowym można oczekiwać, że małżonkowie nie wrócą do wspólnego pożycia. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że życie pisze różne scenariusze, a zatem sądy muszą bardzo elastycznie podchodzić do interpretowania powyższych przesłanek.

Do orzeczenia rozwodu nie jest konieczna zgoda jednego z małżonków. Owszem, jest to pewna przesłanka, którą sąd bierze pod uwagę, oceniając rozpad więzi, jakie łączą małżonków. Z tego powodu wypowiadanie popularnej filmowej kwestii „nie dam ci rozwodu” zazwyczaj nie przyniesie oczekiwanego rezultatu.

Kiedy sąd nie orzeknie rozwodu?

Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zawierają również negatywne przesłanki rozwodu, a więc takie, które wykluczają jego orzeczenie. To przeszkoda do orzeczenia rozwodu nawet pomimo trwałego i zupełnego rozkładu pożycia. Znajdziemy je w artykule 56 § 1 i 2 kodeksu. Sąd nie orzeknie rozwodu w następujących sytuacjach:

  • jeżeli wskutek rozwodu ucierpiałoby dobro wspólnych małoletnich dzieci;
  • rozwodu żąda małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi na to zgodę;
  • jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Pozew o rozwód – do jakiego sądu się wnosi?

Sądem właściwym do rozpoznania pozwu o rozwód jest sąd okręgowy właściwy ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków, jeżeli jeden z nich wciąż w tym okręgu ma miejsce zamieszkania. W przeciwnym wypadku będzie to sąd okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania pozwanego.

Właściwość sądu okręgowego do rozpatrywania sprawy rozwodowej uważane jest za przeszkodę i środek, dzięki któremu państwo zniechęca obywateli do rozwodzenia się. W ten sposób, mieszkańcy mniejszych miejscowości często mają utrudniony dostęp do rozwodu. Perspektywa wyjazdów do dużego miasta, często oddalonego o kilkadziesiąt kilometrów skutecznie odwodzi ich od tego pomysłu. To może być jedna z przyczyn, dla których częściej rozwodzą się mieszkańcy dużych miast. Najzwyczajniej w świecie mają bliżej do sądu.

Ile kosztuje rozwód?

Opłata sądowa, jaką trzeba uiścić wraz z pozwem rozwodowym, wynosi 600 zł. W przypadku orzeczenia rozwodu na zgodny wniosek obu stron, a w dodatku, jeżeli małżonkowie zrezygnowali z orzekania o winie, sąd zwróci połowę uiszczonej opłaty, a więc 300 zł. Koszty rozwodu mogą być jednak wyższe, a to jest uzależnione od tego, czy sąd musi podejmować dodatkowe czynności. Jeżeli małżonkowie żądają również podziału majątku wspólnego, to muszą uiścić opłatę od podziału majątku. Wysokość tej opłaty jest uzależniona od tego, czy podział będzie dokonany wspólnie (300 zł) czy spornie (1000 zł).

Jeżeli rozwód przebiega w atmosferze wojny, niezbędne może być wyznaczenie kuratora, który będzie nadzorował sprawowanie władzy nad dzieckiem, koszty terapii bądź mediacji w poradni lub wynagrodzenie biegłego powołanego do oszacowania nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego. Do tego dochodzą koszty adwokata, jeżeli strona zdecyduje się skorzystać z jego usług, a co za tym idzie, koszty zastępstwa procesowego. W przypadku spraw rozwodowych, koszty zastępstwa procesowego wynoszą 720 zł. Kilka dni temu Minister Sprawiedliwości zapowiedział podwyższenie opłaty za rozwód z obecnych 600 zł do 2000 zł.

Kto bierze dzieci po rozwodzie?

Bez wątpienia rozwód pary, która nie posiada wspólnego potomstwa, jest mniej skomplikowany niż rozwód rodziców dzieci. Kwestia ustalenia kontaktów z dziećmi po rozwodzie jest stałym punktem większości wyroków rozwodowych. Sąd może te kwestie rozwiązać na kilka sposobów:

  • pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodziców;
  • wykonywanie władzy rodzicielskiej powierzyć jednemu z rodziców, a ograniczyć władzę drugiego do najważniejszych wydarzeń w życiu dziecka;
  • ograniczyć, pozbawić lub zawiesić władzę rodzicielską jednego, lub obojga rodziców.

Rozstrzygnięcie jest uzależnione przede wszystkim od porozumienia małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej.

art. 58 § 1 KRiO W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Sąd uwzględnia pisemne porozumienie małżonków o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia.

Jeżeli rodzice nie potrafią dojść do porozumienia, sąd zrobi to za nich, ustalając sposób kontaktów z dzieckiem. Najczęściej władza jednego z rodziców zostanie ograniczona do udziału w ważnych wydarzeniach w życiu dziecka. Do tych wydarzeń należą kwestie związane z jego nauką, leczeniem, wyjazdami wakacyjnymi czy zmiany miejsca jego zamieszkania.

art. 58 § 2 KRiO W braku porozumienia, o którym mowa w § 1, sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. Sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Rozwód z orzeczeniem o winie

Poza orzekaniem o samym rozwiązaniu małżeństwa, sąd ma również obowiązek ustalenia tego, który z małżonków ponosi winę za rozpad wspólnego pożycia. Może uznać, że winę ponosi jeden z małżonków, oboje bądź żadne z nich.

Art.  57. §  1. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. §  2. Jednakże na zgodne żądanie małżonków sąd zaniecha orzekania o winie. W tym wypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy.

Na zgodny wniosek małżonków, sąd odstąpi od poszukiwania winnego rozpadu małżeństwa. Wtedy zachodzą skutki takie, jakby żaden z nich nie ponosił winy.

Rozwód z orzeczeniem o winie? Jakie wywołuje skutki?

Poza oczywistym emocjonalnym zwycięstwem, którym wydaje się być orzeczenie o rozwodzie z winy byłego małżonka, takie rozstrzygnięcie niesie za sobą inne skutki. Chodzi oczywiście o pieniądze, a ściślej rzecz biorąc, o ustalenie obowiązku alimentacyjnego między małżonkami. Ten jest uzależniony od orzeczenia o winie za rozpad pożycia.

Alimenty może otrzymywać tylko małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozpadowi pożycia małżeńskiego. Taka sytuacja może mieć miejsce, kiedy sąd:

  • nie orzekał o winie na podstawie zgodnego wniosku małżonków
  • stwierdził winę obu małżonków

W takich wypadkach jeden małżonek może żądać od drugiego alimentów. Kluczowe jest jednak wykazanie, że po rozwodzie strona domagająca się alimentów znajduje się w niedostatku, a środki majątkowe drugiego małżonka pozwalają na ich płacenie.

Sąd może również stwierdzić wyłączną winę jednego małżonka. Wtedy małżonek niewinny może żądać od winnego płacenia alimentów, jeżeli rozwód pociąga za sobą znaczne pogorszenie jego sytuacji majątkowej. Różnicą jest jednak to, że małżonek niewinny nie musi wykazywać, że znajduje się w niedostatku. Wystarczy, żeby stan majątkowy po rozstaniu znacznie różnił się od tego sprzed rozwodu. Również obowiązek alimentacyjny orzeczony na tej podstawie trwa dłużej.

Alimenty po rozwodzie

Obowiązek alimentacyjny polega na obowiązku zapewnienia podstawowych środków na utrzymanie najbliższych osób. W wyroku rozwodowym najczęściej sąd ustala udział jednego z rodziców w kosztach utrzymania dziecka. Obok orzekania o obowiązku alimentacyjnym na rzecz dzieci, sąd może również orzec o ustaleniu takiego obowiązku na rzecz jednego z małżonków. W tym zakresie niezbędne jest jednak wcześniejsze orzeczenie o winie za rozpad pożycia małżeńskiego.

W przypadku, gdy wina leży po obu lub po żadnej ze stron, obowiązek alimentacyjny wygasa po pięciu latach. Z ważnych przyczyn, na wniosek uprawnionego małżonka sąd może ten termin wydłużyć.

W sytuacji, gdy alimenty płaci strona wyłącznie winna, obowiązek alimentacyjny wygasa w razie zawarcia przez uprawnionego do alimentów małżonka ponownego związku małżeńskiego. Ponowny ślub małżonka, który płaci alimenty, nie jest podstawą do ustania tego obowiązku. Może być jednak przesłanką do ich obniżenia.

Podział majątku po rozwodzie

Podział majątku często jest synonimem rozwodu. Co do zasady tego podziału dokonuje się w odrębnym postępowaniu przed sądem. Jeżeli jednak małżonkowie są zgodni co do tego, w jaki sposób podzielić majątek wspólny lub gdy podział majątku nie przedłuży znacząco postępowania, sąd może zgodzić się na przeprowadzenie podziału w trakcie rozwodu.

Co z mieszkaniem po rozwodzie?

Sposób korzystania ze wspólnego mieszkania po rozwodzie to jeden z elementów wyroku rozwodowego. W sytuacji, gdy jeden z małżonków zachowuje się w sposób, który uniemożliwia wspólne mieszkanie, sąd może orzec o jego eksmisji na wniosek drugiego małżonka. Jeżeli strony są zgodne co do tej kwestii, sąd może dokonać podziału mieszkania lub przyznaniu go jednemu z małżonków, jeżeli drugi zgadza się na jego opuszczenie. Oczywiście podział mieszkania i wyprowadzka jednego z małżonków muszą być fizycznie możliwe.

Zmiana nazwiska po rozwodzie

Zmiana nazwiska na używane przed zawarciem związku małżeńskiego jest możliwa w ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Zmiany tej dokonuje się w drodze oświadczenia złożonego kierownikowi urzędu stanu cywilnego. Osoby mieszkające za granicą oświadczenie składają konsulowi. Po tym terminie zmiana możliwa jest tylko w drodze postępowania administracyjnego. Opłata skarbowa za wydanie decyzji o zmianie nazwiska wynosi 37 zł.

Żródło: www.bezprawnik.pl

 

Zapraszamy także do zapoznania się z tekstem: